FireFox skonfigurowany, część II - NoScript

Instalacja dodatku NoScript

FireFox został już zainstalowany, działa. Ale jest, chwilowo, jak maluch prosto z fabryki: żadnych spojlerów, lotek czy innych przyspieszaczy optycznych. Chociaż już w tym, cokolwiek surowym, stanie jest przeglądarką internetową bardzo użyteczną, przyjemną w użytkowaniu i bezpieczną.

To, co dobre, z reguły może być jeszcze lepsze. Takim uczynimy naszego FireFoksa. Najważniejsze jest bezpieczeństwo naszych danych, systemu, komputera etc., więc zajmiemy się w pierwszej kolejności odpowiednim zabezpieczeniem przed zapędami twórców podejrzanych stron do zaglądania w nasze dane, a nie daj Boże ingerencji w pliki zapisane na dysku komputera.

NoScript jest dodatkiem do przeglądarki FireFox, który znacznie poprawi bezpieczeństwo przeglądania sieci Internet. Narzędzie to jest bardzo użyteczne, jednak jego używanie wymaga pewnej wprawy, wiedzy i doświadczenia. Nauka pływania najłatwiej przychodzi w wodzie, tak więc na początek najlepiej będzie zainstalować wspomniany dodatek. Początkowo używanie dodatku NoScript, jego działanie może sprawiać nam trochę problemów, ale naprawdę warto.

W menu 'Narzędzia'  przeglądarki FireFox wybieramy opcję 'Dodatki'. Ukaże się wówczas okno o nazwie, nomen omen, 'Dodatki'. Tam w wierszu wyszukiwania (oznaczony małą lupą) wpisujemy 'NoScript', pomijając cudzysłów - na poniższym rysunku pole to oznaczono cyfrą 1. Następnie klikamy na lupce albo po prostu naciskamy klawisz 'Enter'. Po krótkiej chwili ukazuje nam się lista dodatków. Wybieramy z niej 'NoScript' klikając raz lewym klawiszem myszy. Wówczas po prawej stronie ukaże się przycisk 'Dodaj do programu Firefox'. Ukaże się kolejne okno o tytule 'Instalacja oprogramowania'. Tutaj należy odczekać kilka sekund, po czym stanie się aktywny przycisk 'Zainstaluj'. Okno zamknie się, a w poprzednim czyli 'Dodatki' zobaczymy pasek postępu instalacji. Na koniec pojawi się przycisk 'Uruchom ponownie program Firefox'. Ponowne uruchomienie jest konieczne, by dodatek - w tym przypadku NoScript - zaczął działać.

Jeżeli nie ma na liście w oknie 'Dodatki' pozycji zawierającej 'NoScript', klikamy na link 'Wszystkie wyniki' (na poniższym rysunku oznaczony cyfrą 2) znajdujący się poniżej tej listy. Wówczas w przeglądarce otwiera się strona (zakładka) zawierająca listę dodatków. Na niej szukamy 'NoScript' i dalej postępujemy podobnie, jak w poprzednim akapicie. 

Jeżeli powyższy opis jest zbyt skomplikowany, proszę kliknąć na link:

addons.mozilla.org/pl/firefox/addon/722

Jest to strona zawierająca dodatek NoScript. Instalacja jest intuicyjna - wystarczy kliknąć przycisk 'Zainstaluj' (na poniższym rysunku oznaczony żółtą obwódką) i dalej postępować zgodnie z sugestiami. 

Pierwsze problemy z NoScript

Sama instalacja NoScript to dopiero początek. W ogromnym skrócie i uproszczeniu: NoScript blokuje skrypty i inne elemnty, które mogą być potencjalnym zagrożeniem dla naszego komputera, a właściwie rzecz ujmując, dla systemu operacyjnego i zgromadzonych w komputerze danych. Jest policjantem zabezpieczającym nas przed szkodliwym kodem (programami) zawartym w niektórych stronach www. W tym miejscu należy dodać, że kod taki najczęściej jest tak skonstruowany, by użytkownik nie zorietnował się, iż jego komputer został zaatakowany.

NoScript można porównać do policjanta: pilnuje, by nic złego nie przedostało się do naszego systemu operacyjnego (komputera). Jednak czasem zdarza się jemu nieco przesadzić i blokuje pewne treści przez nas pożądane - otrzymał rozkaz blokować, więc to robi. Z tego powodu może się zdarzyć, że strona, którą dobrze znamy, nagle po załadowaniu wygląda dzwinie. I to jest problem, a raczej 'problem', o którym chcę teraz napisać. Jeżeli po zainstalowaniu NoScript odwiedzamy pierwszy raz jakąś stronę, w większości przypadków na stronie zabraknie jakiegoś elementu, a w skrajnym przypadku nie ujrzymy niczego poza białym tłem. Należy jednak zwrócić uwagę na element, jaki często pojawia się w dolnej części okna przeglądarki. Wygląda on, mniej więcej tak: 

No i wtym momencie przesiadamy się z kucyka na wierzchowca, ponieważ trzeba się zastanowić jak postąpić i podjąć samodzielną decyzję. Przede wszystkim należy kliknąć na przycisk nazwany 'Ustawienia'. Wówczas ukaże się na lista opcji oraz elementów zablokowanych. Jeżeli nie wiemy, z której opcji skorzystać lub który element odblokować, w pierwszej kolejności należy rozważyć elementy ryzyka. Pierwsza sprawa to sama strona. Jeżeli jest doskonale znana nam, wielokrotnie ją odwiedzaliśmy, wówczas można założyć, że jest w 99% bezpieczna. Założenia 100% pewności najlepiej nigdy nie przyjmować - w każdej dziedzinie. Jeżeli jest to jeden ze znanych portali informacyjnych, strona powszechnie znana, którą odwiedzamy od lat (onet.pl, wp.pl, interia.pl etc.), możemy skorzystać z opcji 'Zezwól na wszystko na tej stronie'. W takim przpadku policjant NoScript dostaje wolne i nie interesuje się już niczym na odwiedzanej przez nas stronie.

Jak widać na powyższej ilustracji, mamy do dyspozcji wiele opcji. Jeżeli skorzystaliśmy z wymienionej wyżej opcji 'Zezwól na wszystko na tej stronie', wówczas NoScript nigdy nie będzie interesować się zawartością tej strony internetowej. Jest to rozwiązanie wymagające rozwagi, doświadczenia oraz wiedzy. Dlatego na początek proponuję wybieranie opcji zaczynających się od słowa 'Tymczasowo'. Oznaczać to będzie, że nasz wybór będzie obowiązywać do zamknięcia FireFoksa. Potem potencjalnie niebezpieczne elementy strony blokowane będą na nowo.

Omówmy przykład powyższej ilustracji. Dotyczy ona strony wykop.pl. Czytając listę od dołu, znajdziemy adres tej właśnie strony. W dwóch sekcjach zanjdujących się wyżej znajdzeimy inne adresy: tak to już jest, że strona zawiera tak zwane odwołania do elementów pochodzących z innych stron i/lub serwerów. Adres googleadservices.com może odpowiadać za niekóre reklamy wyświetlane na danej stronie, więc pozostawienie go zablokowanym może dodatkowo odciążyć nas od oglądania reklam, a w przypadku wolnego łącza i/lub leciwego komputera może wpłynąć na szybkość wyświetlenia strony. Co spowoduje odblokowanie konkretnego elementu z listy, najlepiej sprawdzić samemu porównując wygląd strony przed odblokowaniem elementu oraz po odblokowaniu. Oczywiście ciągle musimy pamiętać o braniu pod uwagę bezpieczeństwa odwiedzin samej strony - jeżeli nie jest ona godna zaufania, wówczas lepiej nie odblokowywać na niej żadnego elementu. Jak sprawdzić, czy strona jest godna zaufania? O tym w następnej części artykułu na temat przeglądarki FireFox.

Na koniec jeszcze ilustracja pokazująca, jak zablokować stronę lub element wcześniej zablokowany. Otóż w dolnym prawym rogu okna FireFoksa wyświetlona jest ikonka NoScript w kształcie litery 'S'. Kilkamy ją raz i możemy wybrać, co zostanie zablokowane.

Stosując powyższe wskazówki należy zawsze kierować się rozsądkiem. Jeżeli nie jesteśmy pewni, jak postąpić w danej sytuacji, na danej stronie, lepiej nie podejmować zbędnego ryzyka. Przy czym zablokowanie wszystkiego jest mniej nierozsądne, niż odblokowanie wszystkiego. W skrajności w ogóle popadać nie warto.