2. Podstawowe pojęcia informatyczne oraz budowa komputera osobistego (PC)

      2.1.    Jednostka informacji

Najmniejszą jednostką informacji jest bit, który przyjmuje dwie wartości: 0 lub 1.

Osiem bitów to jeden bajt. 1024 bajty to jeden kilobajt. 1024 kilobajty to jeden megabajt, a 1024 megabajty to jeden gigabajt.

2.2.    Budowa komputera

2.2.1. Komputerem nazywamy zestaw, w skład którego wchodzą jednostka centralna i urządzenia peryferyjne (zewnętrzne). Schemat jednostki centralnej podano poniżej:

Jednostka centralna, w przypadku komputera typu PC, ukryta jest w obudowie, najczęściej metalowej typu Tower („stojąca”, pionowa) lub Desktop („leżącej”). Wewnątrz znajduje się płyta główna, w której znajdują się układy sterujące jej pracą, natomiast za pośrednictwem gniazd umieszcza się w niej procesor, pamięci RAM i ROM oraz karty rozszerzeń. Na płycie głównej (motherboard – płyta matka) znajdują się także gniazda do podłączenia zasilania z zasilacza znajdującego się wewnątrz obudowy oraz urządzeń peryferyjnych, jakimi są napędy dysków. W przypadku wielu płyt występują także wyprowadzane na zewnątrz obudowy gniazda urządzeń zintegrowanych (wbudowanych w płytę).

2.2.3. Elementy składowe komputera (hardware)

Płyta główna (motherboard – płyta, która zawiera gniazda procesora, pamięci, kart rozszerzeń etc.). Przykładowa płyta główna:

Procesor (CPU – Central Processor Unit) jest układem scalonym, którego zadanie to szybkie wykonywanie instrukcji zawartych w programach. Procesor umieszczany jest w odpowiednim gnieździe znajdującym się na płycie głównej.

Procesory firm AMD oraz Intel

__________________________________________________

Pamięć RAM (Random Access Memory – pamięć o swobodnym dostępie), pamięć operacyjna komputera – jej zawartość ginie po wyłączeniu komputera (zanik zasilania). Przechowywane są w niej aktualnie wykonywane przez komputer programy oraz ich dane.

Moduły pamięci RAM

__________________________________________________

Pamięć ROM (Read Only Memory – pamięć tylko do odczytu, pamięć stała) – zawiera, między innymi, procedury potrzebne podczas startu systemu.

__________________________________________________

BIOS (Basic Input Output System – podstawowy system wejścia-wyjścia) – zapisany w pamięci stałej (ROM) zestaw procedur startowych oraz służących komunikacji między systemem operacyjnym i sprzętem.

_________________________________________________

Karty rozszerzeń – urządzenia, układy elektroniczne instalowane w odpowiednich gniazdach (slotach) płyty głównej rozszerzające możliwości komputera/płyty głównej (karty dźwiękowe, graficzne, sieciowe, modemowe etc.)
 

Karta graficzna firmy ATI

_________________________________________________

Urządzenia pamięci masowej – urządzenia umożliwiające na zapisanie w formie trwałej wszelkiego rodzaju danych (programów i plików). Wśród nich wyróżniamy:

Dysk twardy (HDD – hard disk drive) – wykorzystuje zapis magnetyczny na nośniku umieszczonym w szczelnej, metalowej obudowie. Obecnie spotyka się pojemności od 80 do 1 000 GB (1 TB – terabajt).

Dysk twardy firmy IBM 350 Disk Unit (1956 rok)

Współczesny dysk twardy - obudowa i wnętrze

_________________________________________________

Napęd dyskietek (floppy disk drive – napęd dysku miękkiego) – wykorzystuje zapis magnetyczny na nośniku wymiennym, umieszczonym w obudowie z tworzywa sztucznego. Pierwsze dyskietki miały wielkość 8” (8 cali). Kolejne dyskietki miały 5¼” i pojemności 360 KB do 1,2 MB. Nośnik znajdował się o obudowie z miękkiego tworzywa sztucznego, którą dodatkowo trzeba było przechowywać w zabezpieczającej przed uszkodzeniem i zabrudzeniem nośnika kopercie papierowej. Występowały także dyskietki 2,5” oraz 3”, ale najbardziej upowszechniły się dyskietki 3,5” o standardowej pojemności 1,44 MB. Dyskietka ta posiada obudowę z twardego tworzywa sztucznego oraz zamknięcie otworu odczytu danych metalową lub plastikową zasuwką, dzięki czemu dane zapisane na tym nośniku są lepiej zabezpieczone, aczkolwiek uważa się dyskietki nie są zbyt bezpiecznym nośnikiem danych.

 Dyskietka 3,5" i napęd służący do zapisu i odczytu dyskietek

_________________________________________________

Napędy optyczne – wykorzystują zapis i/lub odczyt na nośniku przy wykorzystaniu promienia lasera. Szybkość odczytu i zapisu odpowiednich płyt podaje się jako krotność prędkości odczytu pierwszych urządzeń danego typu. Podstawowe typy napędów:

(CD – Compact Disc)

CD ROM – napęd umożliwiający tylko odczyt płyt CD-ROM

CD RW (nagrywarka CD) – napęd umożliwiający odczyt i zapis płyt do tego
przystosowanych

Pierwsze napędy CD umożliwiały odczyt z prędkością 150 kB na sekundę

DVD (ang. Digital Versatile Disc – cyfrowy dysk ogólnego przeznaczenia)

DVD ROM­ – napęd umożliwiający tylko odczyt płyt CD oraz DVD (tak zwana zgodność wstecz, w dół)

Combo – napęd umożliwiający odczyt płyt DVD oraz zapis i odczyt płyt CD

DVD RW – napęd umożliwiający odczyt i zapis płyt do tego przystosowanych (CD oraz DVD)

Pierwsze napędy DVD umożliwiały odczyt z prędkością 1 350 kB na sekundę

Typy nośników optycznych:

CD-ROM – płyta nagrana fabrycznie, umożliwiająca tylko odczyt – pierwsze płyty miały pojemność 650 MB

CD-R – płyta umożliwiająca jednokrotny zapis wolnego obszaru i jego odczyt

CD-RW – płyta umożliwiająca wielokrotny zapis i jego odczyt

DVD-ROM – płyta nagrana fabrycznie, umożliwiająca tylko odczyt – standardowa pojemność dla płyt jednowarstwowych to 4,7 GB, dla dwuwarstwowych 8,5 oraz
9,4 GB

DVD-R oraz DVD+R - płyta umożliwiająca jednokrotny zapis wolnego obszaru i jego odczyt

DVD-RW oraz DVD+RW - płyta umożliwiająca wielokrotny zapis i odczyt

‘+’ oraz ‘-’ oznaczają standardy różniące się sposobem zapisu, jednak obecnie produkowane napędy radzą sobie z obydwoma standardami

BluRay – standard umożliwiający zapis 25 (płyty jednowarstwowe) do 400 GB danych (na płytach szesnastowarstwowych). Istnieje jeszcze kilka konkurencyjnych systemów, jak na przykład HD DVD, jednak wydaje się, że największym poparciem producentów oraz przemysłu rozrywkowego cieszy się obecnie właśnie BluRay.

Napędy optyczne zachowują zgodność wstecz, to znaczy najnowsze napędy potrafią odczytywać nośniki optyczne starszego typu. Dzięki temu kupując nagrywarkę BluRay, DVD możemy nadal korzystać z wszystkich nośników typu CD.

Nośnik optyczny

 Napędy do odczytywania nośników optycznych